Eigenlijk ben ik al jaren verzot op lagers. Als dorstlesser gaat er niet snel iets boven een goed pils. Hoog tijd dus om er een aantal te brouwen.

---

Mijn eerste biertje was net zoals bij velen een pils. Als ik het me goed herinner was het Brand, erg lekker vond ik het niet maar dat veranderde snel. Tegenwoordig drink het nog steeds graag, maar mijn favoriete pils wordt een paar kilometer verderop gemaakt door Gulpener: Château Neubourg.

Bij pils bleef het jaren, in mijn studententijd ging er menig treetje Schultenbräu doorheen.

Lastig brouwsel

Pils is zo alomtegenwoordig dat het niet iets is dat een thuisbrouwer snel maakt. In de gemiddelde supermarkt staan er makkelijk tien soorten, waarom zou je het brouwen? Bovendien is het brouwen van een goed pilsner nogal lastig.

Je moet bijvoorbeeld een koelkast hebben waarmee je het brouwsel tijdens de vergisting tussen 8 en 12 graden moet houden. Ook is het een bier waarin brouwfouten sneller opvallen. Wie thuis een fatsoenlijk bier wil brouwen waarin brouwfouten niet zo snel opvallen kiest liever voor bijvoorbeeld een pale ale. 

Des te knapper is het dus dat megabrouwers als Heineken een manier hebben gevonden om elk pilsje hetzelfde te laten smaken. Of je nou in Amsterdam de kroeg in duikt of in de VS in plaats van PBR voor een premiumpilsje uit Holland gaat: je proeft eigenlijk geen verschil. Een prestatie van formaat als je bedenkt dat alle hop en alle gerst die gebruikt wordt van duizenden verschillende akkers moet komen en allemaal wat anders smaakt.

Eenheidsworst

Toch vind ik de moeite die wordt gestoken in het maken van deze eenheidsworst zonde. Van al die verschillende smaken kan je zoveel meer maken dan alleen Heineken.

Veel mensen zullen weleens het oerpils hebben gedronken. De bekendste is waarschijnlijk Pilsner Urquell, vernoemd naar de Tsjechische stad Pilsen waar pils werd uitgevonden door een Duitser: Joseph Groll.

Volgens de overlevering werd dat bier uitgevonden omdat de inwoners van de stad het donkere, troebele bier van matige kwaliteit niet te zuipen vonden. Tijd voor wat anders, vond ook de gemeente, die investeerde in een nieuwe brouwerij en in een Duitse brouwer.

Boheems lager

Hoewel Urquell en Heineken allebei pilsners zijn smaken ze toch heel anders. Veel thuisbrouwers zullen als ze een pils brouwen snel gaan voor een Urquell-achtig type, ook wel bekend als een boheems (bohemian) pilsner. Boheems heet het omdat het uit Tsjechië komt, het voormalige het koninkrijk Bohemen.

Heerlijk bier! Dat bleek ook weer toen ik alweer een paar zomers geleden op het terras zat in Boulder, Colorado bij de Bohemian Biergarten. Het is een bar waar een heel scala aan Duitse lagers wordt geserveerd onder het mom: “You’ve learned  many things in college. Now, it’s time to learn to drink beer the right way.”

Nogal belerend uiteraard, maar ik vond de bieren zoveel interessanter en complexer dan de meeste pilsners. Op de kaart stonden verder helles, maibock, märzen, dunkel naast een paar erg lekker weizens.

Op weizens na zijn het allemaal lagers die meestal niet in het supermarktschap liggen en dat is een mooi excuus (als je dat al nodig hebt) voor de thuisbrouwer om er zelf eens een paar te brouwen. Hier de recepten van vier soorten die ik iedereen met een brouwkoelkast kan aanraden: weens (vienna) lager, boheems pils, helles en een boheems pils met een moderne twist.

Vond je dit een leuk artikel? Doneer een klein bedrag en help deze website in de lucht te houden via onderstaande button!

Vienna Lager

Weens lager is misschien de meest obscure uit dit rijtje. Het is een vrij donker bier dat eigenlijk vooral nog in Mexico populair is. Daar is het een overblijfsel van de bizarre tijd uit de wereldgeschiednis dat de aartshertog van Oostenrijk, Ferdinand Maximiliaan Jozef, met steun van de Fransen kortstondig keizer werd van Mexico.

Dit recept is een variant op het recept van Josh Weikert. “The best examples of Vienna Lager are like drinking a liquid version of dry toast”, schrijft hij. Klinkt misschien gek maar het is fantastisch moutig. Hij adviseert om het bier minmaal zes weken te lageren. Als het je lukt zou ik zijn advies zeker opvolgen, het wordt er echt beter van.

De donkere mout in dit recept kun je ook weglaten en het hoeft niet per se rogge te zijn, dat had ik toevallig nog liggen.

12 liter

Begin SG: 1.055
Eind SG: 1.011

IBU: 26

5,8%

1200 g Weyermann Barke Munich
850 g Thomas Fawcett Maris Otter
850 g Weyermann Barke Vienna
65 g  Weyermann Chocolate Rye

Maischen: 60 min, 66 graden

Koken: 60 min

8 g Tettnang (pellets, 4,9%, 60 min)
20 g Hallertau Mittelfrüh (pellets, 2,55%, 60 min)
20 g Hallertau Mittelfrüh (5 min)

Gist:
Saflager W 34/70
Vergisten op 12 graden

Helles

Dit is een simpel lager waarin vooral de mout erg belangrijk is. In tegenstelling tot pils gaat er namelijk erg weinig hop in. Ook dit recept is gebaseerd op dat van Josh Weikert,  zijn Vienna-recept was echt top namelijk.

Ook dit bier wordt beter als hij langer ligt, ik ga als het lukt voor een week lageren per 10 SG-punten. De hop in dit recept komt uit Hogenelst, ik heb geen idee wat het alfazuur is dus heb ik het gemiddelde genomen van het alfazuur dat deze soort meestal heeft.

12 liter

Begin SG: 1.054
Eind SG: 1.012

IBU: ± 19

5,5%

2600 g Weyermann Bohemian Pilsner
300 g Swaen Vienna
70 g Dingemans Aromatic

Maischen: 60 min, 67 graden

Koken: 60 min

18 g Tettnang (Hogenelst bloemen, 60 min)
12 g Tettnang (15 min)

Gist:
W 34/70
Vergist op 11 graden

Bohemian Blanc 

Ik heb de afgelopen tijd veel varianten op dit bier gebrouwen, maar die met Hallertau Blanc als hop vond ik het best. Het recept is gebaseerd op het oerrecept van Joseph Groll, dat hieronder staat.  

23 liter

Begin SG: 1.049
Eind SG: 1.008

IBU: 35

4,9%

5700 g Weyermann Bohemian Pilsner
110 g Weyermann zuurmout
110 g Weyermann Cara Bohemian

Maischen
50 graden, 20 minuten
63 graden, 40 minuten
68 graden, 5 minuten
72 graden, 20 minuten
76 graden, uitmaischen

Koken: 60 minuten

20 g Hallertau Blanc (6,7% AA, 60 min)
20 g Hallertau Blanc (30 min)
20 g Hallertau Blanc (15 min)
20 g Hallertau Blanc (5 min) 
10 g Hallertau Blanc (koudhop 3 dagen )

Vergisting:
Weyermann 34/70
Pitch koud, vergist op 8 tot 10 graden tot halverwege fermentatie, verhoog naar 12 en laat uitgisten, bottel en lager 1 week per 10 SG-punten

Boheems Pils (Joseph Groll)

Het origineel uit het boek Lager van Dave Carpenter, afkomstig van Weyermann.

20 liter

Begin SG: 1.037
Eind SG: 1.003

IBU: 36

4,5%

3300 g Weyermann Bohemian Pilsner
80 g Weyermann zuurmout
80 g Weyermann Cara Bohemian

Maischen
50 graden, 20 minuten
63 graden, 40 minuten
68 graden, 5 minuten
72 graden, 20 minuten
76 graden, uitmaischen

Koken: 60 minuten

30 g Saaz (3,8% AA, 60 min)
30 g Saaz (30 min)
30 g Saaz (15 min)
30 g Saaz (5 min) 

Vergisting:
Weyermann 34/70
Pitch koud, vergist op 8 tot 10 graden tot halverwege fermentatie, verhoog naar 12 en laat uitgisten, bottel en lager 1 week per 10 SG-punten