Dat is – als het goed is – een slijmerige, rubberachtige grijsbruine plak die Amerikanen een symbiotic colony of bacteria and yeast (SCOBY) noemen. In Nederland ook wel bekend als een komboechamoeder.

---

Komboecha is een verfrissend, licht zurig drankje dat soms vergeleken wordt met appelcider. Het wordt gemaakt van thee met flink wat suiker erin die met een kolonie organismen wordt gefermenteerd. Meestal wordt die fermentatie gedaan door een komboechamoeder die op het oppervlakte van de thee blijft drijven

(Voor het recept, scroll naar beneden)

Gezondheidsclaims

Als je alle gezondsheidsclaims moet geloven dan is komboecha hét wondermiddel bij uitstek. Zo wordt de drank door sommigen aangeraden om ziektes als kanker en diabetes te behandelen. Ook zou het goed zijn voor het libido maar ook voor het immuunsysteem en daarom goed tegen AIDS. Zelfs je grijze haren zouden door het drinken van komboecha weer hun normale kleur terug kunnen krijgen. Fantastisch!

Waarom halen we met zijn allen deze wonderdrank dan niet met kratten vol in huis om onze bloedjes van kinderen te behoeden voor de ondergang? Omdat het, zoals vaak, makkelijker is iets te claimen dan er bewijs voor te leveren.

risico’s

Hoogleraar Edzart Ernst, gespecialiseerd in alternatieve geneeskunde, lichtte alle klinische studies waarin komboecha  werd genoemd door, en concludeerde in 2003 dat er geen zijn die aantoonden dat komboecha werkt als geneesmiddel.

Wel vond hij verschillende case-reports, beschrijvingen van artsen over zeldzame gevallen , waarin er serieus wordt getwijfeld aan de veiligheid van komboecha. Zo werd het in verband gebracht met leverschade, anthrax infecties via de huid en metabole acidose, een aandoening waarbij er teveel zuren in het lichaam aanwezig zijn.

Ernst concludeert dan ook dat de niet bewezen voordelen van komboecha niet opwegen tegen de gedocumenteerde risico’s, en raadt daarom het gebruik als therapeutisch voedsel af.

Associatie met ziekten

Komboecha werd in ieder geval in de VS wel eens in verband gebracht met ernstige ziekten en de dood. In 1995 publiceerden de Centers for Disease Controls and Preventions (CDC) in de VS een artikel met de kop: “Unexplained Severe Illness Possibly Associated with Consumption of Kombucha Tea.”

In het stuk worden twee incidenten beschreven waarin twee vrouwen uit Iowa een paar weken na elkaar op onverklaarbare wijze ernstig ziek werden. De ziektebeelden leken overigens niet op elkaar, en een van de vrouwen overleed. Beide vrouwen dronken dagelijks komboecha afkomstig van dezelfde moeder.

Geen bewijs

Direct na de incidenten werd er een waarschuwing de deur uit gedaan door het Iowa Department of Public Health die aanraadde geen komboecha meer te drinken totdat er meer duidelijkheid was. Uiteindelijk werd er nooit een oorzakelijk verband gevonden tussen het drinken van komboecha en de ziekte van de vrouwen.

Wel werden er minstens 115 mensen gevonden die komboecha dronken van dezelfde moeder en geen problemen hadden. Na analyse van de bewuste moeder werden er ook geen giftige stoffen in aangetroffen.

De Amerikaanse Food and Drug Administration (FDA) waarschuwde in de nasleep van het CDC-artikel wel nog dat de zuren in komboecha mogelijk lood of andere giftige stoffen uit containers kunnen laten lekken. De FDA zei bezorgd te zijn dat thuisgebrouwen versies van deze thee, gemaakt onder niet-steriele omstandigheden, mogelijk microbiologisch besmet kunnen worden. Het overheidsorgaan vond overigens geen bewijs voor besmettingen in komboecha gefermenteerd onder steriele omstandigheden.

Het devies lijkt mij: werk zo schoon mogelijk. Iets dat sowieso aan te raden is bij thuisfermentaties.

Wondermiddel of gevaar?

Nu goed. Is komboecha nu een wondermiddel of een gevaar? Het ligt namelijk gewoon in de eco-winkel en vooral in Amerika is er sprake van een ware komboecha-boom. Tussen 2013 en 2015 vervijfvoudigde de komboecha-verkoop in de VS naar 600 miljoen dollar (ongeveer 563 miljoen euro) per jaar, bericht AP.

Sandor Katz, komboechadrinker sinds 1994, springlevend en auteur van The Art of Fermentation maakt in zijn boek een goed punt over de gevaren van komboecha: “Mijn eigen conclusie is dat komboecha wondermiddel noch gevaar is. Zoals iedere fermentatie bevat het unieke metabolische bijproducten en levende bacterie-culturen die je lichaam wel of niet aankan. Probeer wat, beginnend met kleine hoeveelheden, en bekijk hoe het voor jou smaakt en voelt.” Ik heb wel eens slechtere adviezen gelezen.

Recept

Mocht je nu nog zin hebben om komboecha te maken en zelfs eens te kijken wat je vindt van deze friszure dorstlesser, dan is dat eenvoudig. Je hebt om te beginnen dus een komboechamoeder nodig. Die kan je online kopen maar je maakt er net zo makkelijk een zelf.

Dit heb je nodig

• een fles komboecha met een kleine moeder erin (ik kocht die van Beutelsbacher bij de Ekoplaza)
• een glazen pot
• 250 ml thee met 2 el suiker, op kamertemperatuur
• keukenpapier

Methode

• giet de komboecha bij de thee, zorg ervoor dat je de minimoeder ook mee schenkt
• dek af met keukenpapier en laat staan, dan vormt de moeder zich vanzelf

Simpel he? Dan kun je nog kiezen tussen zwarte, groene en witte thee of gaan voor kukicha, pu’er of andere soorten. Katz raadt aan niet te gaan voor Earl Grey of andere soorten thee met toegevoegde smaak- en geurstoffen omdat dat slechter sou kunnen fermenteren maar mijn versie met Earl Grey werkte prima.

Maak je grotere hoeveelheden ga dan voor 120 gram suiker per liter thee, en voeg naast de moeder ook telkens een flinke scheut (5 tot 10 procent) gerfermenteerde komboecha toe. De drank fermenteert het best op temperaturen tussen de 24 en 30 graden.

Als de komboecha zuur genoeg (wanneer het zo ver is bepaal je het best zelf) kun je hem bottelen. Hou een deel achter voor een nieuwe batch. Een moeder overleeft gemakkelijk enkele maanden, dus op vakantie gaan is geen probleem. Kom je terug maak dan wat nieuwe zoete thee als voedingsbodem.

Ook aardig om eens te proberen: gooi je moeder in een oplossing met honing, agave, ahornsiroop, bierwort of fruitsap. Hou wel een deel van je moeder achter om te voorkomen dat je zonder zit mocht er iets mis gaan. Succes!

Vond je dit een leuk artikel? Doneer een klein bedrag en help deze website in de lucht te houden via onderstaande button!