Wie een stevige eikensmaak wil toevoegen aan bier kan natuurlijk een vat gebruiken, maar er zijn alternatieven. Toast bijvoorbeeld je eigen eik.
Er zijn een hoop manieren om die wat rokerige, vanille-achtige smaak die je kent van Schotse whisky toe te voegen aan bier. Gebruik bijvoorbeeld een oud whiskyvat (of cognacvat), die worden aan de binnenkant getoast en als er jarenlang whisky in heeft gezeten kan het erg lekker zijn om er bijvoorbeeld een stout op te rijpen.
Vanille, kaneel en vers gekapt hout
Voor wie geen whiskyvat heeft zijn er andere opties. Zo zijn er chips, chunks, krullen en spiralen die je kunt toevoegen aan je fermenter. Je kunt ze krijgen met verschillende toasts en ook zijn er stukken opgehakte whiskyvaten te koop.
Volgens de Homebrewers Almanac zorgt een lichte toast voor een vers gekapt houtkarakter, een medium toast voor kruidige kaneeltonen en een zwaardere toast voor de rijke vanillegeuren die we kennen van bourbon.
Gasbrander, oven of pan
Kopen is, vind ik althans, minder leuk dan zelf wat maken. Ook eik kun je zelf toasten in de keuken. Maar hoe? Het kan bijvoorbeeld in de oven (met of zonder aluminiumfolie erom), in een pannetje op het vuur of met een gasbrander.
Niet verbazingwekkend zorgt vooral die laatste methode, ook wel charring genoemd, voor een rokerige whiskysmaak. Laat het hout bijvoorbeeld een week of twee weken in goede whisky weken en daarna in je bier totdat je het lekker vindt.
Omdat ik een variant op het Hele Eik-bierrecept (daarover later meer) uit de Homebrewers Almanac maak hou ik de methode aan die daar wordt gegeven. Die is helaas wat vaag: “We toast chunks of the oak heartwood at about 350 degrees Fahrenheit for 45 minutes or so.” Of je dan een lichte, een medium of een donkere toast krijgt staat er niet bij.
Vanille, amandel en bijtende rook
Dat is overigens een stuk korter dan de aanbevelingen van brewgeek Gregscu die een drie uur lang toasten op een temperatuur tussen de 93 en 270 graden aanraadt. Ook op stookfora wordt regelmatig een toasttijd van drie uur aangeraden.
Toast je koud dan blijft het effect eik-achtig., doceert Gregscu. Op ongeveer 150 graden wordt het hout ‘zoet’, op 200 graden ontsluit je de vanille om daarna langzaam over te gaan in ‘toasty’, amandel en ‘acrid’ oftewel bijtend rokerig bij 3 uur op 270 graden. Waarom iemand dat effect zou willen is mij overigens een raadsel maar bekijk vooral de grafiek voor meer info.
Week of maand
Omdat ik eerst wil uitproberen hoe het Hele Eik-bier bedoeld is ga ik voor de methode Almanac van de brouwers van Scratch Brewing.
Voor het gemak vanuit dat ze na 45 minuten een medium toast hebben (hun recepten zij vrij subtiel namelijk) en toast 2 blokjes eiken rookhout van ongeveer 4 x 4 x 3 in de oven op 180 graden. Een gaat er 45 minuten in en de ander 45 minuten langer om zo wat verschillende smaken en een complexer bier te krijgen. Op de foto helemaal bovenin zie je: ongetoast, 45 minuten getoast en 1,5 uur getoast.
Daarna gaan ze zo de fermenter in want het toasten zorgt ervoor dat vrijwel alles wat in het hout zat dat schadelijk kan zijn voor je bier dood is.
En dan is het afwachten. Blijf proeven totdat je tevreden bent en bottel. De Almanac raadt aan al te proeven na een dag of twee. Maar het kan ook zijn dat je pas tevreden bent na een week of een maand. Ga je voor een maand, hevel dan eerst het bier even van het gist af.
Vond je dit een leuk artikel? Doneer een klein bedrag en help deze website in de lucht te houden via onderstaande button!