Zelf maken: Priklimonade

Klaar ben ik er mee, met cola, fanta en de meestal toch ook te zoete tonic en bitter lemon. Dus daarom maak ik sinds kort mijn eigen, licht gefermenteerde prik.


 

Niet dat er geen goede frisdranken op de markt zijn trouwens, in tegendeel. Maar ik vind ze vaak te zoet en de meeste smaken ken ik nou wel. Graag zou ik wat vaker Bundaberg drinken, een Australisch merk dat ze hier om de hoek in een café schenken, maar dat ligt helaas niet in de schappen van de supermarkt.

Eerst een liedje

Zelf maken dan maar. Maar voordat u verder leest lijkt het me om in de stemming te komen goed om te luisteren naar het summum der Nederlandse frisdrankliedjes: Drink Meer Prik, van de Fabeltjeskrant, hieronder ingesloten voor een artikeltotaalbeleving. Dus druk op play en lees dan rustig verder.

Voor wie niet in de gelegenheid is om te luisteren citeer ik graag het refrein, dat gaat zo: “Drink meer prik, dan kan je niks gebeuren / Drink meer prik, dan zit je altijd goed / Drink meer prik, je zult het nooit betreuren / Je blijft er altijd nuchter bij je krijgt alleen de hik.”

Prik brouw je

FullSizeRender
Mangoprik in wording

De Bundaberg-dranken lijken me niet zo eenvoudig een op een na te maken. En in tegenstelling tot de bierbrouwscene waarin ieder commercieel bierrecept collectief ontleed lijkt te worden op allerlei fora lijkt er maar weinig aandacht te zijn voor de frisadept die graag thuis een glaasje prik brouwt.

Jammer, want dat doen de Australiërs: ze brouwen een frisdrank met gist die meer smaak aan de drank geeft en suikers omzet in koolzuur. Er is wel een klein probleem. Bij het gebruiken van gist krijg je onherroepelijk ook alcohol. Als je bier, cider of mede maakt is dat de bedoeling, maar wie fris maakt beperkt het alcoholpercentage het liefst tot een minimum.

Bundaberg Brewed Drinks, zoals het bedrijf  voluit heet, lost dat een deel van het alcoholprobleem op door de drank voor het bottelen te verhitten tot boven de 70 graden “om de gist te doden, de fermentatie te stoppen en alcohol te verwijderen.” Hoeveel alcohol dit proces er precies uithaalt zeggen ze er niet bij (het zal niet enorm veel zijn), maar erna is het alcoholgehalte in ieder geval teruggebracht tot onder de 0,5 procent. Dranken met minder dan een 0,5 procent alcohol vallen in ieder geval voor de Nederlandse belasting onder de frisdranken.

“It is this manufacturing process, and the natural brew component in our beverages which adds the flavour profile unique to our products,” aldus Bundaberg.

Braziliaanse En MExicaanse invloeden

Waarom alle hippe delicatessenwinkeltjes in Nederland die allemaal uitpuilen van het lokale bier er geen schap met überlokale gefermenteerde prik op nahouden is mij een raadsel. Maar wat niet is, kan uiteraard nog komen.

Zelf gefermenteerde prik maken is namelijk een stuk minder bewerkelijk dan het maken van bier. Je eigen priklimo is klaar binnen een dag of drie in plaats van de week of vier tot zes die vaak nodig is voor een bier.

In The Art of Fermentation (nog steeds een aanrader) geeft Sandor Katz een basisrecept voor de Mexicaanse frisdrank tepache en de Braziliaanse tegenhanger aluá. Beide dranken worden in essentie hetzelfde gemaakt als vruchtenwijn door water, suiker en fruit te mengen met gist of natuurlijk te laten fermenteren. Na een dag of twee heb je een zoete maar verfrissende drank, laat je hem langer staan dan krijg je meer alcohol en uiteindelijk krijg je azijn.

FullSizeRender_3
Frambozenbubbel

Snelle fruitmede

Vervang je de suiker door honing dan maak je een soort snelle vruchtenmede. In het boek staat  een recept voor “raspbubble”, frisdrank op basis van frambozen die de frambozentelers van de Qualla Berry farm voor hun kinderen maken. Het is de heerlijke, haast elektrisch-roze drank die je hiernaast op de foto ziet.

Hieronder het recept voor 1,5 liter frambozenprik en ook recepten voor braam/gember, citrus en mangolimo – allemaal barstensvol fruitsmaak en met een lichte bubbel. Het alcoholpercentage van de frambozenvariant heb ik gemeten en kwam uit op 0,4 procent. Zelf heb ik wat medegist gebruikt als starter omdat ik die toevallig nog had liggen, maar je kan ook wachten op een spontane/natuurlijke vergisting (er zweeft namelijk een hoop gist in de lucht en er zit ook veel gist op biologisch geteeld fruit), of gebruik gist onderuit een op de fles gistend biertje.

Als je eenmaal een versie prik aan het gisten hebt kan je makkelijk doorproduceren. Voeg gewoon een scheut bubbelende drank toe aan het volgende brouwsel en wacht een paar dagen. Met 125 gram honing is de limonade nog steeds erg zoet trouwens, wie van wat minder zoet houdt gebruikt gewoon minder honing.

Drink meer prik!

Framboos, recept voor 1,5 liter

Nodig
1,5 liter water
1/2 cup/125 ml honing
250 gram frambozen, gemalen in keukenmachine (ik gebruik de pakjes bevroren fruit van de AH, gaat prima)
1/2 tl medegist of gist onderuit een op de fles gistend biertje (of wacht op spontane vergisting)
een lege spa-fles of een paar lege plastic flesjes met schroefdop

– Meng alles goed en wacht drie dagen totdat het bubbelt. Zeef de drank in een fles en sluit af. Wacht totdat de fles onder druk staat zodat je weet dat er genoeg koolzuur in zit, zet koel en drink. Gebruik je bevroren fruit wacht dan met het toevoegen van gist totdat de vloeistof op kamertemperatuur is. Met vers, biologisch fruit heb je waarschijnlijk geen gist nodig.

FullSizeRender (1)
Kan gewoon op het aanrecht hoor

Nodig:
1,5 liter water
1/2 cup/125 ml honing
250 gram bramen, gemalen in keukenmachine
1 cm gember met schil, geraspt
1/2 tl medegist of gist onderuit een op de fles gistend biertje (of wacht op spontane vergisting)
een lege spa-fles of een paar lege plastic flesjes met schroefdop

– Zelfde stappen als bij de frambozenlimo.

Citrus, recept voor 1,5 liter

Nodig
1,5 liter water (of iets minder)
1/4 cup/65 ml honing
1,5 citroen, geperst plus rasp van halve citroen
2 minealoa’s, geperst plus rasp van halve mineaola
1 limoen, geperst plus rasp van halve limoen
½ tl kinabast (optioneel)
1/2 tl medegist of gist onderuit een op de fles gistend biertje (of wacht op spontane vergisting)

– Zelfde stappen als bij de frambozenlimo.

Mango, recept voor 1,5 liter

Nodig
1,5 liter water (of iets minder)
1/4 cup/65 ml honing
250 gram mango, gemalen in de keukenmachine
1/2 tl medegist of gist onderuit een op de fles gistend biertje (of wacht op spontane vergisting)

– Zelfde stappen als bij de frambozenlimo.

Vond je dit een leuk artikel? Doneer een klein bedrag en help deze website in de lucht te houden via onderstaande button!

 

13 Comments

  1. Hallo,

    Wij zijn een paar weken begonnen met waterkefir maken. Dit omdat onze dochter (6 jaar) een fructose arm dieet moet volgen en in alle siropen en limonades veel fructose zit mag ze deze niet meer. Ze vind thee erg lekker, maar ze wil ook wel een wat anders. Dus zijn we begonnen met waterkefir. Dit vind ze erg lekker. Zeker na de 2e fermentatie met een klein beetje sinaasappel stukjes erin. Maar het viel me op dat de alcohol dan meer werd.
    Om dit zeker te weten heb ik op mijn werk van verschillende dagen de alcohol gemeten in de waterkefir.
    Ik krijg na de 1e fermentatie (van 2 dagen, 3 vijgen en 40 gram suiker op 1 liter) een alcohol percentage van 1,18.
    Voor de 2e fermentatie van 1 dag zonder extra fruit/suiker 1.25% wanneer je fruit toevoegt tijdens de 2e fermentatie 2%

    Dit vind ik teveel voor een kind van 6 jaar.

    Dus nu ben ik opzoek naar een manier van frisdrank maken, met dezelfde hoeveelheid smaak maar zonder de alcohol.
    En ik heb het idee dat de fermentatie het voor een deel zo lekker maakt. Ander is het gewoon suikerwater of fruit met water toegevoegt koolzuur.

    Als bundaberg de alcohol reduceerd door het te verhitten tot 70 graden verlies het dan ook niet de koolzuur? Hoe voegen ze dat weer toe dan?

    groeten,
    Sasjenka

    • Ha Sasjenka,

      Ja alcohol krijg je er altijd wel in als je fermenteert en ik zou dat ook niet zo snel aan een kind geven. Ik denk (maar weet niet 100 procent zeker) dat Bundaberg er onder druk co2 in pompt. Net zoals bij veel frisdranken of getapt bier gebeurt bijvoorbeeld. Dat zou je wel zelf thuis kunnen doen maar dat is gedoe. Misschien kan je makkelijker een siroop maken mixen met spa-rood. Dan heb je ook prik.

    • Als je meer wil doen in het zelf maken van frisdranken is het boek van Toveren Nilsson ook echt een aanrader!

  2. heeft iemand dit al geprobeerd met bakkersgist? ik las dat de vraag werd gesteld maar vind geen verdere commentaar

  3. Ha! Na een tochtje op internet kwam ik hier terecht. Wat een ontzettend leuke recepten om prik te maken! Ik ga ze allemaal proberen! Eigenlijk zocht ik naar een recept om van vlierbloesem een gefermenteerde frisdrank te maken. Heb jij daar ervaring mee? Ik ben heel benieuwd!

    • Ha Petra,

      Leuk om te horen. met vlierbloesem heb ik nog niet geprobeerd. Wel lekker denk ik. Laat even weten of het is gelukt!

  4. Beste Loek,

    Ik ben zelf al een tijdje bezig met het brouwen van bieren, maar nu wil ik jouw recepten ook eens gaan proberen voor een fijne frisse frisdrank! Heb je misschien tips wat betreft de biergistsoorten die lekker zijn? Aangezien dat bij het brouwen van bier de smaak ontzettend beïnvloed kan ik me voorstellen dat dit bij de frisdrank ook zo is.

    Groetjes,
    Sjoerd

    • Ha Sjoerd!

      Beetje laat wellicht maar ik zou gaan voor US-05 en eens kijken hoe dat bevalt.

Laat een reactie achter bij Sjoerd PosterReactie annuleren

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.